“…terrorism is the last desperate cry of the oppressed…” uit Retreat of the Grand Army

De vierenzestigjarige Michael de Jong bevestigt zich eens te meer als bekwame en (zelf)kritische singer-songwriter met zijn nieuwe CD “For Madmen Only”. Dit is zijn vijftiende album van een productieve periode die begon in 1992. Zeer zeker niet zijn meest toegankelijke. Michael is van de getormenteerde liedjeszanger die halsstarrig van zijn turbulent verleden probeerde af te komen, omgeturnd in een protestzanger.
Hij is één van de weinigen die is kunnen ontkomen aan een vroegtijdig einde wegens drugs en drank. Daar heeft hij ons, middels zijn songs, uitvoerig over gedocumenteerd.

Hij is geboren in 1945 in Fontenay, Frankrijk uit een Friese vader en een Baskische moeder. Na een paar jaren in Nederland, emigreerde hij met zijn ouders in 1949 naar Grand Rapids, Michigan, USA. Na een onbesproken jeugd met Johnny Cash als ideaalbeeld, kwam in 1966 Michael’s American dream in vervulling: hij speelde in zijn eerste rockband. Ze gigden in drankholen, striptease- en goktenten, in roadhouses achter kippengaas… Hij probeerde tweemaal door middel van een huwelijk een normaal leven te gaan leiden, maar een gesettled burgerdom was zijn ding niet. Zijn verhaal van sex, drugs en rock ‘n’ roll had een aanvang genomen.

Hij trok naar de Caraïben door toedoen van de schatrijke vader van een vriendin. Hij vond er werk in de mob-bars. Na anderhalf jaar was het hoogtijd dat hij de plaat poetste en ging naar New Orleans en vandaar naar Pittsburgh, Pensylvania. Hij speelt er met Roy Buchanan and band. Vanaf dan zit hij regelmatig in bekende bands met als psychedelisch hoogtepunt zijn twaalf jaar durende verblijf in San Francisco.
In de koffiehuizen van Haight Ashbury trad hij vooreerst solo op, in de clubs als opener voor de legends van de flower power jaren, The Jefferson Airplane, Country Joe  and The Fish, The New Riders of the Purple Sage… In the Bay Area treedt hij op met Paul Butterfield en Mike Bloomfield en hangt zelfs een tijdje rond met Jerry Garcia’s Grateful Dead, de muziekspelende hippiecommune, zeg maar.
In 1976, hij werkte uit noodzaak in de Savoy Tivoli Club, overdag schoonmaken en ’s avonds akoestische solosets, liep hij letterlijk Jimmy Reed tegen het lijf. Reed vroeg hem of hij behalve kuisen nog iets kon, waarop hij antwoordde dat hij gitaar speelde en alle songs van Reed kende. Bewijs het, zei deze laatste “I need a guitarist for tonight”. Dat liep goed af, en nog een drietal gigs volgden. Maar dan werd Jimmy Reed dood aangetroffen op z’n bed…door Michael die opdraaide voor de begrafenis. Zijn huis werd toen bevolkt door artiesten als John Lee Hooker, Albert Collins en Albert King om een laatste groet aan Reed te betuigen. Michael en zijn toenmalige vrouw waren de enige blanken in hun huis en op de begrafenis.
Vanaf toen was het de blues geblazen, en de Michael de Jong Band ging op tournée met John Mayall.

In 1987 kwam hij naar Nederland, dat hij enkel kende uit verhalen van zijn vader. Na rusteloze omzwervingen in de Lage Landen, hij heeft zowat in elke grote stad gewoond, strijkt hij neer in Dordrecht en daar schijnt hij voorlopig zijn draai te hebben gevonden. Sinds een tweetal jaren heeft hij het Nederlandse burgerschap en het enige wat hij van zijn vaderland, Amerika mist is de uitgestrektheid, de weidse vlakten…Rijden met de auto op cruise control naar een verre horizon… In Nederland en de rest van Europa kan je met een wagen niks aanvangen, stelt hij. Je kan hier niet rijden, je staat dagelijks bumper aan bumper van zodra je je garage verlaat.

Terug naar “For Madmen Only”. De nummers op dit album kan je zonder omhaal protestsongs noemen. Hij weet zelf ook dat het een eindeloos gevecht is. Michaël is geen halfzachte idealist die zichzelf waanbeelden voorspiegelt. Zoals hij het zelf zingt in de openings strofe van “A Little Army of Fools” :

Here I go again.
Acting the fool again.
Thinking I could make a change,
Hoping somebody cares.

Een andere verwijzing naar deze vruchteloze strijd is de hoes van de digipack. Een ruiter die zwaaiend met zijn gitaar, windmolens te lijf gaat, naar analogie met Don Cichote. Binnenin de booklet worden de teksten afgedrukt in het Engels, Frans, Duits en Spaans. Van ons, Nederlandstaligen, wordt verwacht minstens één van deze talen machtig te zijn, dus geen vertaling in ’t Nederdiets.

Het album is live opgenomen in de studio. Met één micro voor stem en gitaar, lijkt het wel. Dat benadrukt het machteloze gevoel.

Michael illustreert de weerzinwekkendheid van bepaalde aspecten van de huidige samenleving en van godsdienstbeleving. Een paar quotes tonen zijn houding tegenover godsdiensten: “God has no religion, God is love” en “…have you found the Lord ?...man, I never knew he was lost !”

Michael’s stem doet mij soms denken aan Barry Mc Guire, remember ? 19 ergens achterin de 60 ? “The Eve of Destruction”. Qua opbouw van de songs lijnt hij nogal eentonig uit. Het is echter de vraag of de onderwerpen die aan bod komen op deze CD om muzikale variatie vragen. Want ondanks hier en daar een humoristische noot, is de grondtoon eerder sarcastisch of zelfs ronduit zwartgallig.
Maar iemand moet ons af en toe op onze penibele toestand wijzen. En de manier waarop Michael de Jong het doet, vind ik best.

Michael de Jong is momenteel uitgebreid op tournée langs de Nederlandse steden. België lag helaas te zuidelijk, of niemand heeft er hier aan gedacht hem te boeken. Als je de kans ziet een concert bij te wonen… doen !! Het moet niet altijd zorgeloos swingen zijn in ons roemloos bestaan.

witteMVS